مغز اقتصادی یک سازمان (تنخواه گردان)

مغز اقتصادی تنخواه گردان : در همین شروع کار بهتر است که طبق استاندارد حسابداری تنخواه را توضیح دهیم :

بر اساس استانداردهای حسابداری، موجودی نقد در موسسات به دو دسته کلی تقسیم میشود :
1-موجودی نقد نزد موسسه که میتوان گفت تنخواه گردان و موجودی صندوق
2-وجوه نقد نزد بانک ها و موسسات مالی

مجموعه آموزشی مریم آتشگاه قصد دارد پیش زمینه‌ای در مورد بحث تنخواه خدمت شما مخاطبان عزیز در دو بخش دولتی و خصوصی ارائه کند :
در ابتدای کار بهتر است که به بخش فعالیت های خصوصی بپردازیم.

با شکل‌گیری و بزرگتر شدن زمنیه های شغلی شرکت‌ها و یا بنگاه‌های خصوصی در این اواخر با توجه به رشد فعالیت‌های چشم‌گیر این موسسات و بنگاه‌ها به تبع هر یک از آن ها روزانه با کلی مخارج و هزینه های ریز و درشت یا اصطلاحا کوچک و بزرگ همراه هستن.
مدیریت هزینه یکی از اصولی ترین و متفکرانه ترین بخش های اصولی یک شرکت است.
و در ادامه مجموعه آموزشی مریم آتشگاه به تعریف تنخواه میپردازد تا در ادامه به ثبت‌های حسابداری آن بپردازیم.

تعریف تنخواه :

هماهنطور که اشاره شد مدیریت هزینه یکی از اصولی ترین و متفکرانه ترین بخش یک مجموعه میباشد شاید بهتر است عنوان کنیم مغز متفکر اقتصادی یک شرکت می‌باشد.

به زبان کاملا عامیانه و راحت می‌توان گفت تنخواه دار یا تنخواه‌ گردان شخصی است که بنا به نسبت موقعیت آن بنگاه اقتصادی و یا وظایفی که به آن شخصی واگذار شده است وجه قابل توجهی شارژ می‌شود یا می‌توان گفت وجه نقدی در اختیار آن شخص قرار گرفته می‌شود که بتواند هزینه‌های جاری و غیر قابل انتظاری که در ادامه فعالیت روزانه موسسه پیش می‌آید ک غیر قابل پیش بینی است را پرداخت نماید و دیگر نیازی به تاییدیه مدیریت نمی‌باشد اما این به این معنا نیست که هر هزینه ای رخ بدهد را بلافاصله تنخواه دار ازمحل تنخواه پرداخت نماید.

شخصیت تنخواه دار:
در ادامه باید اشاره کرد که فرد تنخواه دار باید شخصی باشد که قادر به پاسخ دهی و نظر دهی باشد یعنی به زبان ساده تر می‌توان عنوان کرد که قدرت مخالفت کردن و “نه” گفتن در ارتباط به آن هزینه ای که ممکن است نیازی به آن هم نباشد را داشته باشد.
آیین نامه تنخواه :
هر موسسه یا سازمانی قطعا آیین نامه ای در خصوص بحث تنخواه با توجه به نوع فعالیت خود تهیه میکند و در اختیار افراد مشغول به آن سازمان قرار میدهد.
آیین نامه به آن معنا نیست که هر هزینه ای که شخص هزینه کننده صلاح بداند انجام دهد چرا که قرار است از محل تنخواه پرداخت شود کاملا اشتباه و خلاف آیین نامه مصوب موسسه مورد نظر می‌باشد.
به عنوان مثال برای هر هزینه ای مانند : صبحانه، ناهار، شام سقفی در نظر گرفته شده است که به این موارد بیشتر در زمانی که پرسنل به ماموریت فرستاده می‌شوند برخورد می‌کنیم و یا در آینده برخورد خواهیم داشت.
هماهنطور که موسسه فرتات اشاره کرده است هر موسسه میزان مشخصی از نقدینگی را در اختیار شخص تنخواه دار به عنوان تنخواه قرار می‌دهد وطبق آیین نامه مصوب مربوط به فعالیت موسسه سقفی در نظر می‌گیرد به عنوان مثال حق پرداخت هزینه‌های بالاتر از 5.000.000 ریال را ندارد و درصورت وجود چنین هزینه‌ای مستلزم تایید مدیریت و پرداخت از محل بانک موردنظر می‌باشد.
به عنوال مثال در مجموعه فرتات قصد خرید ملزومات اداری مانند زونکن،کاغذ و … را داریم طی پیش فاکتور اخد شده از فروشگاه مورد نظر مرحله بعد باید پیش فاکتور به تایید مدیریت مجموعه برسد و سپس وجه مورد نظر چون بالاتر از سقف تعیین شده می‌باشد از محل بانک موسسه پرداخت می‌شود و جز هزینه های شرکت ثبت می‌گردد.
هزینه های جاری و ماهانه :
پرداخت هزینه ها به دوصورت روزانه و ماهانه رخ می‌دهد.
هزینه های جاری هزینه‌هایی هستند که دربرگیرنده فعالیت‌های جاری موسسه مانند پیک، اسنپ، ایاب و ذهاب، هزینه های آبدارخانه و پذیرایی، پست، کپی یا پرینت و سایر هزینه‌های جزئی ک مربوط به فعالیت مربوط به همان روز موسسه باشد را هزینه جاری می‌گویند.
هزینه های ماهانه شامل پرداخت قبوض آب، برق، گاز، تلفن مصرفی موسسه و یا هزینه های مربوط به شارژ اینترنت می‌باشد که بصورت ماهانه رخ می‌دهد و جاری و روزانه نیستند.
با توجه به نوع فعالیت موسسه هزینه‌هایی که در بالاتر به آن اشاره شده است می‌توان از تنخواه پرداخت کرد بدون نیاز به تایید از مدیریت .
هزینه‌هایی که نیاز به تایید مدیریت می‌باشد در بالاتر در مجموعه آموزشی مریم آتشگاه که به آن اشاره شده بود خدمت شما همراهان به عنوان مثال توضیح داده شد.
هدف تنخواه :
موسسه فرتات پیش زمینه ای در مورد تنخواه خدمت شما مخاطبان عنوان کرد اما بحث مهم ما هدف از تنخواه می‌باشد.
هدف از تنخواه چیست ؟
همیشه این رو بخاطر داشته باشید هدف از تنخواه ایجاد سهولت و تسریع در امر پرداخت البته در چارچوب آیین نامه مصوب موسسه.
در کنار ایجاد سهولت و تسریع در امر پرداخت میتوان به کاهش حجم عملیات فعالت تراکنش بانکی و افزایش میزان کنترل وجوه نقد اشاره کرد.
موسسه فرتات در ادامه به انواع تنخواه یا بهتر است بگیم روش‌های حسابداری تنخواه گردان و ثبت های حسابداری آن اشاره می‌کند :
تنخواه گردان ثابت :
این روش بدلیل آن است که وجه معینی یا بهتر است بگیم وجه مشخصی در اختیار شخص تنخواه گردان قرار می‌گیرد و هزینه های قابل توجه و مشخصی که در بالاتر درمورد آن بحث شد که سقف معینی دارد و میتوان گفت هزینه‌های به نسبت چشم‌گیری نمی‌باشد از محل تنخواه پرداخت می‌گردد و از نظر مالیاتی چندان مورد توجه موسسات قرار نمی‌گیرد و یا می‌توان گفت این نوع هزینه‌ها بیشتر مربوط به هزینه‌های جاری موسسه می‌باشد و نحوه شارژ این تنخواه در موسسات بزرگتر بستگی به میزان شارژ آن می‌باشد که ممکن است بصورت ماهانه یا در ماه حداقل دوبار شارژ تنخواه انجام گیرد.
ثبت شارژ تنخواه ثابت:
تنخواه گردان ریالی *****
موجودی نقد و بانک*****
زمان هزینه کرد :
هزینه های عملیاتی ****
تنخواه گردان*****
بابت شارژ مجدد تنخواه:
روش صحیح به این صورت می‌باشد که به میزان استفاده از تنخواه ، به همان میزانی که از آن استفاده شده است مجدد شارژ می‌شود.
به عنوان مثال : مبلغی که به عنوان تنخواه در اختیار شخص مسئول قرار گرفته میشود 30.000.000ریال و هزینه های انجام شده 24.250.000ریال می‌باشد.
خب در اینجا بابت شارژ مجدد تنخواه باید به میزانی که از حساب تنخواه پرداخت شده است را مجدد درخواست نمود که به صورت زیر می‌باشد:
تنخواه گردان 24.250.000 ریال
موجودی نقد وبانک 24.250.000 ریال

تنخواه گردان متغیر:
مجموعه فرتات قصد دارد که تنخواه متغیر را به زبان ساده تر بیان کند که در ادامه به تعریف آن می‌پردازیم:
تنخواه گردان متغیر بیشتر در سازمان ها و موسسات بزرگی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل خریدهایی با مبلغ قابل توجهی می‌باشد که تاییدیه‌های آن از سوی مدیریت اخذ شده است و در ادامه میتوان به این موضوع اشاره کرد که در تنخواه متغیر بر خلاف تنخواه ثابت میزان مبلغ تنخواه در طول دوره تغییر می‌یابد.
در این روش یک سقف برای مبلغ تنخواه در نظر گرفته می‌شود و در حساب تنخواه گردان ثبت می‌شود و در پایان دوره رسیدها و اسناد پرداختی با مبلغ باقی مانده به حسابدار تحویل داده می‌شود.
مجموع سند هزینه ها و مابقی تنخواه می‌بایست با مبلغ قرار گرفته در حساب تنخواه گردان برابر باشد.
در این روش کلیه ی هزینه‌های انجام شده از محل تنخواه گردان در حساب ها مشاهده می‌شود.
سند وقوع هزینه در روش تنخواه گردان متغیر به شرح زیر :
هزینه ****
تنخواه گردان آقا/خانم****
در ادامه می‌توان گفت در این روش بعد از تایید اسناد هزینه توسط حسابداری، چکی در وجه تنخواه‌گردان به ازای هزینه‌های انجام شده صادر و در اختیار تنخواه گردان قرار می‌گیرد و سند حسابداری بالا صادر می‌شود.

برای ثبت شارژ تنخواه گردان متغیر به شکل زیر انجام می‌شود:
تنخواه گردان آقا/خانم****
موجودی نقد و بانک ریالی*****

و در ادامه بابت ثبت تسویه تنخواه گردان متغیر :
با این مثال می‌توان ادامه داد اگر که بخشی از هزینه انجام شده و مبلغی از تنخواه نزد تنخواه دار باقی مانده است میتوان سند حسابداری آن را به شکل زیر صادر نمود:
هزینه ****
موجودی نقد و بانک ریالی****
تنخواه گردان آقا/خانم****

می‌توان گفت در مورد بحث های اصلی موضوع حساس تنخواه توسط مجموعه فرتات صحبت شد که مهم ترین آن ها که در اکثر سازمان های کوچک و بزرگ مورد استفاده قرار میگرد تنخواه گردان ثابت و یا متغیر میباشد اما بخاطر اینکه صحبت های انجام شده کامل تر باشد فقط به آن اشاره می‌کنیم:

– تنخواه گردان نقدی :
تنخواه گردانی است که برای یک سند یا رویداد مثبته با هر مبلغ ، پرداخت آن کامل صورت گرفته باشد.
– تنخواه گردان تعهدی:
تنخواه گردانی است که برای یک سند یا رویداد مثبته با هر مبلغ ، بخشی از آن پرداخت و یا اصلا هیچ پرداختی از بابت آن انجام نشده باشد.

تمامی بحث های تنخواه بصورت کامل بیان شد اما طبق صحبت‌های اولیه ای که توسط مجموعه فرتات انجام گرفت انشالله در مقاله بعدی قصد داریم گریزی به آیین نامه موضوع ماده (54) قانون محاسبات عمومی هم زده باشیم تا بحث شیرین و با اهمیت تنخواه رو بصورت کامل خدمت شما همراهان عزیز و همیشکی مجموعه فرتات تقدیم کنیم.

نگارنده مقاله مغز اقتصادی تنخواه گردان : خانم مریم آتشگاه ،‌ مدرس ، مشاور و وکیل مالیاتی