معافیت مالیاتی فعالیت‌های کشاورزی

معافیت مالیاتی فعالیت کشاورزی : همان گونه که در مقالات پیشین به تعریف مالیات و انواع آن پرداخته شد، در این جستار فعالیت‌های کشاورزی و معافیت مالیاتی مربوط به آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

طبق ماده81 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از کلیه فعالیت‌های کشاورزی‌، دامپروری‌، دامداری‌، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری‌، نوغان داری‌، احیای مراتع و جنگلها، باغات ‌اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.

بر اساس ماده 1 آیین نامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیاء اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران، کشاورزی عبارت است از بهره‌برداری از آب و زمین به منظور تولید محصولات گیاهی و حیوانی (‌از قبیل زراعت، باغداری، درختکاری مثمر و‌ غیر مثمر، جنگلداری، جنگلکاری، دامداری، پرورش طیور و زنبور عسل و آبزیان). به طور کلی کشاورزی فعالیتی است که در جریان آن گیاهان یا حیوانات اهلی با هدف تولید اقتصادی پرورش داده می‌شوند.

بخش کشاورزی در اقتصاد ایران شامل چهار زیر گروه زراعت، شیلات و ماهیگیری، دام وطیور، جنگلها ومراتع (منابع طبیعی ) می‌باشد.

• زیربخش زراعت: منظور از زراعت ، کشت وکار محصولات سالانه از زمین مزروعی، کشتگاه سر پوشیده ما بین درختان باغ با هدف بهره برداری اقتصادی است. کشت وکار سبزی وگل از نوع محصولات سالانه حتی در زیر پوشش مثل پلاستیک نیز زراعت محسوب می‌شود. زراعت شامل دو دسته فعالیت؛ تولید محصولات زراعی (سالانه) و محصولات باغی (دایمی) می باشد.

نکته: پرورش گیاهان در داخل گلدان، جعبه و امثال آن در این فعالیت منظور نمی‌گردد.

• زیر بخش دام وطیور: این زیربخش مجموعه فعالیت‌های مرتبط با پرورش دام وطیور، زنبور عسل و پرورش کرم ابریشم را در بر می‌گیرد.
• زیربخش شیلات :منظور از شیلات، فعالیت‌هایی است که برای تولید انواع حیوانات آبزی و محصولات دریایی با هدف بهره‌برداری اقتصادی انجام می‌شود.
• زیر بخش جنگل‌ها ومراتع: این زیر بخش امور مربوط به جنگل‌ها (جنگلداری) و مراتع با چراگاه‌ها را در بر می‌گیرد. به این ترتیب جنگلداری فعالیتی است که در آن نگهداری، پرورش و قطع درختان جنگلی به منظور تولید چوب یا هر نوع بهره‌برداری اقتصادی دیگر انجام می‌شود. ایجاد خزانه و نهالستان به این نوع درختان وجمع آوری محصولات یا از نوع بهره برداری اقتصادی دیگر نیز تحت این عنوان قرار می گیرد.

نکته: مطابق بخشنامه شماره ٣٨٩٦٢٠٠ مورخ ١٣/٠٣/٩٦ وجوه دريافتي اشخاص فوق از بيمه بابت جبران خسارت وارده به فعاليت‌هاي مشمول معافيت ماده ٨١، به عنوان درآمد معاف از ماليات است.

نکته: مطابق بخشنامه شماره ٨٥٣٠ مورخ 1382/02/27 شركت‌هاي دولتي نيز مشمول معافيت ماده ٨١ مي‌شوند.

نکته: طبق ماده 133 این قانون، صد درصد درآمد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، شرکت‌های تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی، صیادان، کارگری، کارمندی، دانشجویان و دانش‌آموزان و اتحادیه‌های آن‌ها از مالیات ‌معاف است.

آرای شورای مالیاتی در مورد ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم

اولین رای شورای مالیاتی در مورد ماده 81 این قانون به شماره 16325 که در سال 1368 صادر شده است بیان می‌دارد، درآمد حاصل از انتقال اشجار اعم از این که به تنهایی صورت گیرد یا توام با  انتقال قطعی املاک باشد از مالیات معاف است مگر این که انتقال قطعی املاک مشجر بلاعوض باشد که در این صورت ارزش اشجار در محاسبه مالیات بر درآمد اتفاقی گیرنده منظور خواهد شد و در مورد پرونده‌های مشمول مالیات بر ارث کل اموال به جا مانده از متوفی از جمله اشجار باید ارزیابی و با رعایت ماده ۱۹ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 ماخذ احتساب مالیات بر ارث قرار گیرد.

بر اساس رای دوم شورا که در سال 70 به شماره 5491 صادر شده است، تعریف فعالیت کشاورزی در ماده 1 آیین نامه اجرایی لایحه قانونی واگذاری و احیا ارضی، لذا با قید (فعالیت‌های کشاورزی) در صدر ماده 81 قانون مالیات‌های مستقیم احصا فعالیت‌های بعدی مذکور، در آن که جملگی در زمره فعالیت‌های کشاورزی محسوب می‌شوند، قید اضافی و تاکیدی بوده و در صورت عدم درج آن‌ها نیز جملگی در قالب فعالیت‌های کشاورزی تلقی می‌گردیدند. پس برای مشخص شدن تعریف فعالیت کشاورزی باید به این ماده قانون مراجعه کرد و تمام فعالیت‌هایی که در این ماده قانونی آمده فعالیت کشاورزی بوده و جز فعالیت های معاف است.

رای سوم در سال 72 به شماره 160 صادر شده است، بیان می‌دارد، درآمد حاصل از فعالیت نوغان‌داری (پرورش پیله کرم ابریشم) نیز مشمول معافیت ماده 81 است.

یک سال بعد از صدور رای سوم یعنی در سال 1373 رای تفسیری صادر شد که بر اساس آن اگر فروش آب به منظور مصارف امور کشاورزی باشد، مشمول معافیت ماده 81 می باشد.

سال 88 آخرین رای به شماره 12045 صادر شد و بیان می‌دارد، درآمد حاصل از تولید محصولاتی که در بهینه سازی و ارتقا محصولات کشاورزی به کار می‌روند، از جمله کود بیولوژیک زیستی، مشمول معافیت ماده 81 قانون نخواهد بود چون خود فعالیت های کشاورزی معاف هستند و فعالیت‌هایی که در راستای ارتقا هستند مشمول معافیت نمی‌باشند.

نکته:  با توجه به دستورالعمل شماره 2005859 مورخ 23/03/1391 در اجرای حکم تبصره 2 ماده 119 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی شرط برخورداری از هر گونه معافیت مالیاتی می‌باشد، لذا کلیه اشخاصی که طبق مقررات قانون مالیات‌های مستقیم ملزم به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می‌باشند، چنان چه نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی سنوات 1390 لغایت 1394 (سال‌های اجرای قانون برنامه پنجم) در موعد مقرر قانونی اقدام ننمایند، مشمول برخورداری از معافیت‌های مقرر قانونی (به استثنای صاحبان مشاغل وسایل نقلیه عمومی موضوع جزء (پ) بند 78 قانون بودجه سال 1390) نخواهند بود. مقررات مذکور شامل مودیانی که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نمی‌باشند، مانند درآمد اشخاص حقیقی بابت فعالیت‌های کشاورزی و درآمد حقوق کارکنان نمی‌باشد.

اگر کار کشاورزی به وسیله پیمانکار انجام شود آیا پیمانکار معاف است؟ خیر، چون قانونگذار به منظور حمایت از کشاورز فعالیت کشاورزی را معاف نموده، پس پیمانکار معاف نیست.