مشمولان و غیر مشمولان مالیاتی

پس از شناخت انواع مالیات مهمترین مبحث شناخت مودیان مالیاتی می‌باشد یعنی اینکه چه اشخاصی مؤدی مالیاتی تلقی می‌گردند و موارد فوق درخصوص آنها ساری و جاری می‌باشد البته این مهم هم در این مبحث وجود دارد که چرا برخی اشخاص مؤدی مالیاتی نمی‌باشند؟ با توجه به قانون مالیات‌های مستقیم این امر محقق می‌گردد که کلیه مخاطبین ماده 1 مشمولین پرداخت مالیات یعنی کسانی که مودی مالیاتی تلقی شده و باید مالیات پرداخت نمایند و ماده 2 غیر مشمولین مالیات می‌باشند که از سیطره مودیان مالیاتی خارج بوده و مشمول پرداخت مالیات های مصوب نمی‌باشند.

می‌توان جامعه را در مواجهه با قانون مالیات‌های مستقیم به شکل زیر ترسیم نمود تا درک بهتری از ارتباط مالیات با انواع سطوح جامعه داشت.

برای درک بهتر نمودار بالا باید مفاهیم فوق برای شما شرح و تفضیل گردد تا بتوانید درک کاملی از موضوع مشروحه داشته باشید.

مشمولان مالیات : گروهی از افراد جامعه هستند که مطابق ماده 1 قانون مالیات‌های مستقیم به طور عام و کلی مشمول پرداخت مالیات و انجام تکالیف مالیاتی می‌باشند اما بهتر است خود این گروه به چهار بخش تفکیک گردد.

1. مشمولان عمومی: گروهی از جامعه که به آن ها مودی گفته می‌شود و مطابق ماده 1 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول پرداخت و ایفای تکالیف مالیاتی هستند.
2. مشمولان نرخ صفر: مودیانی که مشمول قانون مالیات‌ها هستند و مکلف به ایفای تکالیف مالیاتی خود می‌باشند که در صورت رعایت شروط نرخ صفر مالیات آن ها صفر خواهد بود. با تغییر سیاست‌های دولت در بخش معافیت‌ها در برنامه پنجم توسعه موضوع نرخ صفر جایگزین برخی موارد که سابقا معاف بودند گردید که موضوع ماده 132 قانون مالیات های مستقیم نمونه بارز آن می‌باشد.
3. مشمولان نرخ مقطوع : بخشی از مودیان هستند که می‌توان آن ها را در گروه مودیان عمومی نیز قرار داد چون مکلف به انجام تکالیف مالیاتی و پرداخت مالیات هستند اما با نرخی مقطوع که ترتیبات رسیدگی متمایزی را ایجاد می‌کند. که مصادیق موضوع ماده 59 قانون مالیات‌های مستقیم در نقل و انتقال قطعی املاک و حق واگذاری به روش نرخ مقطوع محاسبه می‌گردد.
4. معاف از مالیات : مودیان مالیاتی که مودی هستند، مشمول قانون هستند اما نه تکلیف مالیاتی دارند نه مالیاتی پرداخت می‌نمایند که به آن ها معاف از مالیات گفته می‌شود. نمونه بارز این موضوع ماده 81 قانون مالیات های مستقیم است که در خصوص کشاورزان، دامپروران و … می‌باشد.

مصادیق ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم هم که به موضوع غیر مشمولان اشاره دارد بخشی که درآمد های مالیاتی دولت صرف هزینه‌های آن ها می‌گردد.

*اکنون زمان پاسخ به سوال های بالا رسیده است با توجه به آنچه که در این مطلب گفته شد.

1. آیا من مشمول مالیات هستم؟ با توجه به ماده 1 قانون مالیات‌های مستقیم کلیه فعالان اقتصادی و دارندگان اموال و املاک اعم ازز حقیقی و حقوقی مشمول مالیات هستند.
2. آیا سال اول فعالیت معاف از مالیات است؟ با استناد به ماده1 قانون مالیات های مستقیم و برداشت از مواد 10- و 110 قانون مالیات‌های مستقیم پاسخ به این سوال خیر است و ما چنین معافیتی نداریم
3. کسی که پروانه کسب ندارد باید مالیات بپردازد؟ داشتن پروانه فعالیت‌ها هر مجوز دیگری ارتباطی به مالیات ندارد و در صورت کسب درآمد باید نسبت به آن مالیات پرداخت شود.
4. آیا من معاف از مالیات هستم؟ برای داشتن معافیت در مالیات اصل بر شمول تمام مودیان است مگر مصادیق معافیت مواد 132 تا 146 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، لذا اصل بر مشمول بودن است مگر به موجب قانون معاف شده باشید.

نگارنده مقاله مشمولان و غیر مشمولان مالیاتی : خانم مریم آتشگاه ،‌ مدرس ، مشاور و وکیل مالیاتی